بازار مصالح ساختمانی، مانند هر بازار بزرگ دیگری، پر از فرصت و تهدید است. در این میان، ایزوگام به عنوان یکی از حیاتیترین مصالح برای حفاظت از بنا، به هدفی جذاب برای متقلبان تبدیل شده است. تصور کنید بهترین برند ایزوگام را انتخاب کردهاید، هزینه قابل توجهی پرداختهاید و با اطمینان سقف خود را عایقبندی میکنید، اما پس از اولین باران پاییزی، با لکههای نم و رطوبت روی سقف مواجه میشوید. این سناریوی تلخ، نتیجه خرید ایزوگام تقلبی است؛ محصولی که فقط ظاهری شبیه به ایزوگام اصل دارد.
اما نگران نباشید. شما نیازی به آزمایشگاه تخصصی برای تشخیس ایزوگام اصل از تقلبی ندارید. با دانستن چند نکته کلیدی و استفاده از حواس پنجگانهتان، میتوانید مانند یک کارشناس حرفهای، جنس مرغوب را از نامرغوب تشخیص دهید. این راهنما، چکلیست شما برای یک خرید امن و هوشمندانه است.
مرحله اول: بازرسیهای چشمی و پیش از خرید
قبل از اینکه حتی به لمس کردن رول ایزوگام فکر کنید، میتوانید با چند بررسی ساده، بسیاری از گزینههای مزون را حذف کنید.
- بررسی بستهبندی و لیبل: ایزوگامهای معتبر دارای بستهبندی پلاستیکی (شیرینگ) و لیبلهای کاغذی هستند که اطلاعات کاملی روی آنها درج شده است: نام کامل کارخانه، نشان استاندارد ملی ایران، تاریخ تولید دقیق، مشخصات فنی (نوع قیر، ضخامت، وزن) و هولوگرام شرکت. هرگونه نقص در این اطلاعات، مانند نداشتن تاریخ تولید یا علامت استاندارد، یک زنگ خطر جدی است.
- وزن و ضخامت: یک رول ایزوگام استاندارد دولایه (۱۰ متری) باید وزنی حدود ۴۰ کیلوگرم و ضخامتی نزدیک به ۴ میلیمتر داشته باشد. رولهای سبکتر و نازکتر به احتمال زیاد از مواد اولیه نامرغوب و قیر کمتری ساخته شدهاند.
- قیمت غیرمنطقی: به خاطر داشته باشید که هیچ ارزانی بیحکمت نیست. اگر فروشگاهی ایزوگام یک برند معروف را با قیمتی بسیار پایینتر از نمایندگی رسمی آن عرضه میکند، باید به اصالت آن شک کنید. این تفاوت قیمت معمولاً از طریق کاستن از کیفیت مواد اولیه جبران میشود.
مرحله دوم: آزمونهای حسی؛ ایزوگام را بو بکشید و لمس کنید!
اینجا جایی است که شما میتوانید تفاوت واقعی را احساس کنید. از فروشنده بخواهید تکه کوچکی از ایزوگام را به عنوان نمونه در اختیارتان بگذارد.
- آزمون بو: این یکی از قطعیترین روشهاست. یک ایزوگام مرغوب که از قیر پلیمری پالایشگاهی (BPP) ساخته شده، بوی خاصی ندارد یا بوی خفیف قیر میدهد. اما ایزوگام تقلبی که در تولید آن از مازوت، پودرهای صنعتی یا مواد بازیافتی استفاده شده، بوی بسیار تند، زننده و نامطبوعی شبیه به گازوئیل یا حلالهای نفتی میدهد.
- آزمون لمس و آلودگی دست: سطح رویی (بدون فویل) ایزوگام را با دست لمس کنید. دست خود را روی آن بکشید. ایزوگام باکیفیت به دلیل استفاده از پلیمرهای مناسب، چسبندگی زیادی به دست ندارد و ذرات سیاه رنگ کمی به دست شما میچسبد. اما ایزوگام نامرغوب، به سرعت دست شما را سیاه و روغنی میکند که نشاندهنده کیفیت پایین قیر و مواد افزودنی آن است.
- آزمون کشش و انعطافپذیری: لایه ایزوگام را از دو طرف بکشید. یک ایزوگام مرغوب باید خاصیت ارتجاعی خوبی داشته باشد و به راحتی کش بیاید و پاره نشود. ایزوگام تقلبی خشک، شکننده و فاقد انعطاف است و با کمترین کشش، ترک خورده یا پاره میشود.
- آزمون سرما (تست فریزر): یک تکه کوچک از ایزوگام را برای چند ساعت داخل فریزر قرار دهید. پس از خارج کردن، آن را خم کنید. ایزوگام اصل و مرغوب حتی در دمای پایین نیز انعطاف خود را حفظ کرده و حداکثر کمی ترک سطحی برمیدارد. اما ایزوگام تقلبی در اثر سرما کاملاً خشک و شکننده شده و با اولین تلاش برای خم کردن، میشکند.
میری تو بازار، صد مدل ایزوگام ریختن جلوت، یکی میگه این هولوگرام داره، اون یکی میگه این بیمه داره، یکی دیگه دو تا چسب میزنه رو فاکتور میگه اینم ضمانت! آدم هاج و واج میمونه. انگار باید با خودت یه پا کارشناس شیمی ببری که سرت کلاه نره. آخرشم با کلی استرس یه چیزی میخری و تا ده سال بعد، با هر صدای بارون، دلت هُری میریزه پایین که نکنه تقلبی بوده باشه!
نقل قول از یک نصاب کهنهکار
استاد کریم، با بیش از ۳۰ سال سابقه نصب ایزوگام در مناطق مختلف کشور، میگوید: “من جنس خوب رو از بوش و از وزنش میشناسم. خیلی وقتا کارفرما برای ارزونتر شدن، خودش رفته از یه مغازه متفرقه خرید کرده. من تا رول رو باز میکنم و بوی تند گازوئیلش بهم میخوره، بهش میگم این جنس کار من نیست. چون میدونم این ایزوگام یک زمستونم دووم نمیاره و فردا روزی آبروی منم میره. بهترین توسیه من به مردم اینه: اول از نمایندگی معتبر بخر، دوم به نصابت اعتماد کن. اون بهتر از هرکسی جنس خوب و بد رو تشخیص میده.”
یک فرمول ساده برای ارزیابی ریسک
میتوانید ریسک خریدتان را با یک معادله ساده ذهنی محاسبه کنید:
میزان ریسک=(قیمت پایین غیرعادی)+(فقدان مدارک و استاندارد)+(بوی نامطبوع)میزان ریسک = (قیمت پایین غیرعادی) + (فقدان مدارک و استاندارد) + (بوی نامطبوع)میزان ریسک=(قیمت پایین غیرعادی)+(فقدان مدارک و استاندارد)+(بوی نامطبوع)
هرچقدر مجموع این سه فاکتور در یک محصول بیشتر باشد، احتمال تقلبی بودن آن به صورت تصاعدی بالا میرود.
نتیجهگیری: چشمان شما، بهترین گارانتی است
بازار پر از محصولات تقلبی است، اما با کمی دقت، تحقیق و استفاده از روشهای سادهای که در این مقاله ذکر شد، میتوانید به راحتی از دام متقلبان بگریزید. به یاد داشته باشید که در فرآیند خرید ایزوگام، شما نه فقط یک رول عایق، بلکه آرامش و امنیت ساختمان خود را برای سالهای آینده خریداری میکنید. هرگز کیفیت را فدای قیمت نکنید و با یک فروشنده معتبر و شناختهشده معامله کنید. این هوشمندی، بهترین بیمه برای سرمایهگذاری شما خواهد بود.
منبع علمی:
- استاندارد ملی ایران به شماره ۳۸۸۵ (ISIRI 3885): این استاندارد با عنوان “ویژگیها و روشهای آزمون ورقهای انعطافپذیر hidroizolante – ورقهای قیر اصلاح شده با پلیمر برای آببندی”، به طور دقیق مشخصات فنی، الزامات عملکردی و روشهای تست آزمایشگاهی برای تعیین کیفیت ایزوگام (مانند مقاومت در برابر سرما، گرما، کشش و پارگی) را تعریف میکند. شناخت این استاندارد به مصرفکننده کمک میکند تا بداند یک محصول باکیفیت باید چه ویژگیهایی داشته باشد.