وقتی حرف از تعمیرات ساختمان به میان میآید، ذهن همه به سمت بنایی، تخریب و سروصداهای گوشخراش میرود؛ کارهایی که اغلب پای شهرداری و مجوزهای جورواجور را به ماجرا باز میکنند. اما در این میان، تکلیف نصب ایزوگام چیست؟ آیا برای این کار، که به نوعی یک جراحی حیاتی برای سلامت بام خانه محسوب میشود، باید از نهاد خاصی اجازه بگیریم یا میتوانیم هر زمان که اراده کردیم، استادکار را خبر کنیم و کار را شروع کنیم؟
اگر بخواهم خیلی ساده و خودمانی، مثل کسی که دارد روی یک تکه کاغذ برایتان مراحل را مینویسد، به این سوال پاسخ دهم، باید بگویم: پاسخ به این سوال یک “نه” بزرگ و یک “بله” بسیار مهم است! گیج شدید؟ حق دارید. بیایید با هم این کلاف را باز کنیم تا ببینیم این “نه” و “بله” هر کدام به چه شرایطی مربوط میشوند.
وضعیت در خانههای شخصی و ویلایی: آسوده خاطر باشید!
قانون کلی این است: برای خانههای شخصی و مستقل (ویلایی)، نصب، تعمیر یا تعویض ایزوگام پشتبام، در دسته “تعمیرات جزئی و جاری ساختمان” قرار میگیرد. این نوع تعمیرات، تا زمانی که منجر به تغییر در سازه اصلی بنا، افزایش زیربنا یا تغییر در کاربری نشود، مطلقاً نیازی به دریافت مجوز از شهرظاری یا هیچ ارگان دیگری ندارد. شما به عنوان مالک تامالاختیار ملک خود، میتوانید برای حفاظت از آن در برابر نزولات جوی، اقدام به عایقکاری بام کنید. این موضوع شامل لکهگیریهای کوچک تا تعویض کامل ایزوگام کل سطح بام میشود.
چالش اصلی: آپارتمانها و مشاعات ساختمانی
داستان در مجتمعهای مسکونی و آپارتمانها کاملاً متفاوت است. اینجا دیگر پای یک مالک در میان نیست. پشتبام، بر اساس “قانون تملک آپارتمانها”، یک فضای “مشاع” محسوب میشود. یعنی تمام ساکنین به یک اندازه در آن سهم داشته و در قبال آن مسئول هستند. بنابراین، هرگونه دخل و تصرف در آن، از جمله یک عملیات پرهزینه و مهم مانند نصب ایزوگام، نمیتواند تصمیمی فردی باشد.
در این شرایط، “مجوز” شما نه یک برگه از سوی شهرداری، بلکه “تاییدیه و صورتجلسه” از سوی هیئت مدیره ساختمان و یا اکثریت مالکین است. مدیر ساختمان موظف است ابتدا موضوع را در مجمع عمومی مطرح کرده، هزینه تقریبی را برآورد کند، سهم هر واحد را مشخص نماید و پس از کسب موافقت اکثریت، اقدام به عقد قرارداد با پیمانکار کند. انجام این کار بدون هماهنگی، میتواند منجر به اختلافات شدید بین همسایگان و حتی شکایتهای حقوقی شود.
مهندس جواد کریمی، مدیر باسابقه چندین مجتمع مسکونی بزرگ در تهران، در این باره تاکید میکند: «بزرگترین اشتباه یک مدیر یا یکی از ساکنین این است که برای کاری مثل ایزوگام، سرخود عمل کند. ما همیشه قبل از هر اقدامی، حداقل از سه شرکت معتبر استعلام قیمت میگیریم، نمونه کارشان را میبینیم و در نهایت با ارائه مستندات کامل در مجمع، رایگیری میکنیم. تمام مراحل، از انتخاب نوع ایزوگام تا زمانبندی اجرا، باید صورتجلسه شود. این کار نه تنها جلوی هرگونه حرف و حدیث بعدی را میگیرد، بلکه مسئولیت کار را از دوش یک نفر برداشته و به یک تصمیم جمعی تبدیل میکند.»
یعنی چی که چون طبقه آخری و سقف خودت نم داده، بدون اینکه به کسی بگی کارگر برداشتی آوردی بالا پشت بوم؟ کل پشت بوم ملک شخصی شما نیست که! مشاعه! یعنی مال همه است. فردا روز که کارگرت یه چیزی از بالا انداخت رو ماشین همسایه، کی جواب میده؟ موقع اجرا آتیشسوزی شد، کی مسئولیت قبول میکنه؟ هزینهشو چطور میخوای از بقیه بگیری وقتی اصلاً در جریان نبودن؟ این کارها دوره اش گذشته، لطفاً قبل از هر حرکتی، با مدیر ساختمون صحبت کن و یه جلسه بذار. دو کلام حرف زدن انقدر سخت نیست که بخوای کل ساختمون رو با خودت دشمن کنی!
نگاهی از منظر مقررات ملی ساختمان: یک الزام، نه یک انتخاب!
شاید برای نصب ایزوگام نیازی به مجوز نداشته باشید، اما از دیدگاه فنی و حقوقی، شما “ملزم” به حفظ و نگهداری صحیح ساختمان هستید. در “مبحث بیست و دوم مقررات ملی ساختمان ایران” که با عنوان “مراقبت و نگهداری از ساختمانها” شناخته میشود، به صراحت بر مسئولیت مالکان در قبال حفظ ایمنی، بهداشت، بهرهدهی مناسب و آسایش ساکنین تاکید شده است.
بر اساس این مبحث، بام ساختمان به عنوان یکی از اجزای اصلی پوسته خارجی بنا، نقش حیاتی در حفاظت از کل سازه دارد. هرگونه نقص در عایقبندی آن (مانند فرسودگی ایزوگام) که منجر به نفوذ رطوبت و آسیب به سقف و سازه طبقات زیرین شود، مصداق بارز “عدم نگهداری صحیح” از ساختمان است. بنابراین، تعمیر و نصب ایزوگام جدید، نه یک لطف، بلکه یک وظیفه قانونی بر دوش تمام مالکین است که باید با حسساسیت و دقت انجام شود تا عملکرد صحیح ساختمان (Building PerformanceBuilding\ PerformanceBuilding Performance) تضمین گردد.
جمعبندی نهایی
پس به طور خلاصه:
- خانههای ویلایی: نیاز به هیچ مجوزی نیست.
- آپارتمانها: نیاز به “مجوز داخلی” یعنی تایید هیئت مدیره و موافقت اکثریت ساکنین دارید، نه مجوز از شهرداری.
فراموش نکنید که نصب ایزوگام یک کار تخصصی است و سپردن آن به افراد ناوارد، حتی با وجود تمام هماهنگیها، میتواند تمام زحمات شما را به باد دهد. همیشه کیفیت را فدای قیمت نکنید و با انتخاب یک ایزوگام استاندارد و یک مجری حرفهای، خیال خود و همسایگانتان را برای سالها راحت کنید.