وقتی حرف از آببندی و جلوگیری از نفوذ آب به میان میآید، نام ایزوگام مثل یک قهرمان ملی در ذهن همه ما میدرخشد. برای بام خانه، دیوارها و حتی پی ساختمان، ایزوگام یک راهحل امتحان پس داده و قابل اعتماد است. اما وقتی پای یک پروژه حساستر و تخصصیتر مانند ساخت استخر به میان میآید، یک سوال بزرگ مطرح میشود: آیا میتوان از همان ایزوگام همیشگی برای آببندی کاسه استخر استفاده کرد؟ آیا اصلاً محصولی به نام “ایزوگام مخسوس استخر” در بازار وجود دارد؟
پاسخ به این سوال کمی پیچیدهتر از یک “بله” یا “خیر” ساده است. استفاده از ایزوگام معمولی که برای پشتبام استفاده میکنید، برای داخل استخر یک اشتباه فاجعهبار و پرهزینه است. اما این به آن معنا نیست که مشتقات قیر و عایقهای رطوبتی پیشساخته هیچ جایی در ساخت یک استخر استاندارد ندارند. بیایید با هم دل به آب بزنیم و تمام زوایای این موضوع مهم را بررسی کنیم.
چرا ایزوگام معمولی برای استخر یک “نه” بزرگ است؟
تصور کنید یک رول ایزوگام فویلدار معمولی را در کف و دیوارههای استخر خود نصب کردهاید. در نگاه اول شاید کارتان را راه بیندازد، اما در کوتاهمدت با یک لیست بلندبالا از مشکلات مواجه خواهید شد:
- دشمنی با مواد شیمیایی: قیر، ماده اصلی تشکیلدهنده ایزوگام، یک ماده آلی نفتی است. کلر، کات کبود و سایر مواد گندزدا و تنظیمکننده pH که برای بهداشتی نگه داشتن آب استخر ضروری هستند، دشمنان شماره یک قیر محسوب میشوند. این مواد شیمیایی به مرور زمان ساختار مولکولی قیر را تجزیه کرده، آن را خشک و شکننده میکنند و خاصیت آببندی آن را از بین میبرند.
- عدم تحمل فشار دائمی آب: ایزوگام برای تحمل بار متناوب آب باران طراحی شده، نه فشار هیدرواستاتیک دائمی و عظیم حجم زیادی از آب. این فشار مداوم میتواند باعث جدا شدن ایزوگام از بدنه سیمانی، ایجاد تاول و در نهایت نشت آب شود.
- مشکلات بهداشتی و ظاهری: سطح قیری ایزوگام برای تماس مستقیم با بدن شناگران مناسب نیست. این ماده میتواند ترکیبات نفتی را به مرور در آب آزاد کند که برای سلامتی مضر است. علاوه بر این، ظاهر سیاه و صنعتی آن هیچ تناسبی با محیط لطیف و زیبای یک استخر ندارد.
- عدم چسبندگی کاشی: اگر بخواهید روی ایزوگام را کاشیکاری کنید، به یک مشکل بزرگ برمیخورید. ملات کاشیکاری چسبندگی مناسبی به سطح لغزنده و قیری ایزوگام ندارد و بعد از مدتی کاشیها شروع به لق شدن و جدا شدن میکنند.
نگاهی علمی به شکست ایزوگام در استخر
برای درک بهتر موضوع، به سراغ علم فیزیک و شیمی میرویم.
منبع علمی: فشار هیدرواستاتیک و تخریب شیمیایی
فشار وارد شده از طرف یک سیال ساکن (مانند آب استخر) که به فشار هیدرواستاتیک معروف است، از رابطه P=ρghP = \rho g hP=ρgh محاسبه میشود. در این فرمول، P فشار، ρ\rhoρ چگالی آب، g شتاب جاذبه و h عمق آب است. حتی در یک استخر با عمق ۱.۵۱.۵۱.۵ متر، این فشار دائمی به دیوارهها و کف، نیروی قابل توجهی را به لایه عایق وارد میکند که بسیار متفاوت از بار موقتی باران است. این فشار مداوم به دنبال کوچکترین نقاط ضعف در چسبندگی عایق به بستر میگردد تا آن را از جا بکند. از نظر شیمیایی نیز، کلر یک اکسیدکننده قوی است. این ماده با پیوندهای هیدروکربنی موجود در قیر واکنش داده و باعث پدیدهای به نام “پیرشدگی اکسیداتیو” (Oxidative Aging) میشود که نتیجه آن، سخت و شکننده شدن ایزوگام و از دست رفتن کامل خاصیت انعطافپذیری آن است.
در همین راستا، مهندس اکبری، متخصص طراحی و اجرای سازههای آبی، هشدار میدهد: «بزرگترین خیانتی که یک سازنده میتواند در حق کارفرما بکند، استفاده از ایزوگام بام برای آببندی استخر است. این کار شاید در ابتدا هزینه را کمی پایین بیاورد، اما هزینه تعمیر، بازسازی و جبران خسارت ناشی از نشت آب در آینده، دهها برابر خواهد بود. استخر یک هوضچه ساده نیست؛ یک سازه مهندسی است که به مواد تخصصی خودش نیاز دارد. ما هرگز کیفیت را فدای هزینه اولیه نمیکنیم.»
داستان اینه که ایزوگام پشت بوم رو باید برای پشت بوم نگه دارید. استفاده از اون برای داخل استخر، مثل اینه که با کفش مهمونی بری کوهنوردی! تهش پاره میشه و پاتم داغون میشه. آب بندی استخر یه کار تخصصیه. موادی میخواد که هم به بتن بچسبه، هم جلوی فشار آب کم نیاره، هم با کلر و اسید رفیق باشه و هم بشه روش راحت کاشی یا رنگ مخصوص زد. پس گول حرفای استادکارایی که میگن “داداش من با همین ایزوگام برات آببندیش میکنم تضمینی!” رو نخورید. اون تضمین تا سر کوچه هم دووم نمیاره!
پس “ایزوگام مخصوص” چیست؟
حالا میرسیم به بخش جالب ماجرا. بله، عایقهای رطوبتی پیشساختهای بر پایه قیر اصلاحشده وجود دارند که برای این کار طراحی شدهاند، اما نه به عنوان لایه نهایی!
این محصولات که به “ممبرانهای آببند پلیمری” یا “ایزوگامهای پلیمری SBS” معروف هستند، تفاوتهای کلیدی با ایزوگام معمولی دارند:
- پلیمر اصلاحکننده: در آنها از پلیمرهای SBS (استایرن-بوتادین-استایرن) استفاده میشود که انعطافپذیری و مقاومت کششی فوقالعاده بالایی به محصول میدهد و آن را در برابر فشارهای دائمی و حرکات سازه بسیار مقاوم میکند.
- کاربرد: این نوع عایقها معمولاً به عنوان لایه اول و زیرین آببندی و برای ایزولاسیون سازه از بیرون (در چالهها و فونداسیون) یا به عنوان یک لایه پایه در زیر سیستم اصلی آببندی داخلی استخر به کار میروند.
بنابراین، یک ایزوگام تخصصی میتواند بخشی از یک سیستم آببندی چندلایه باشد، اما هرگز لایه نهایی و در تماس با آب استخر نخواهد بود.
جمعبندی نهایی و راهحلهای مدرن:
برای آببندی لایه نهایی استخر، باید به سراغ راهحلهای مدرن و تخصصی بروید:
- پوششهای آببند پلیمری-سیمانی (Cementitious Waterproofing): این مواد که به صورت دو جزئی (پودر سیمانی و رزین مایع) هستند، پس از اجرا یک لایه یکپارچه، منعطف و کاملاً آببند روی سطح بتن ایجاد میکنند که چسبندگی فوقالعادهای به سیمان داشته و بستر ایدهآلی برای کاشیکاری است.
- پوششهای پلییوریا (Polyurea Coatings): یک تکنولوژی جدیدتر که به صورت پاششی اجرا شده و یک لایه غشایی بسیار مقاوم و منعطف با عمر طولانی ایجاد میکند.
- رنگهای استخری اپوکسی و پلییورتان: برای استخرهای بتنی که نمیخواهند کاشی شوند، این رنگها خود یک لایه نهایی آببند و زیبا را فراهم میکنند.
پس در نهایت، ایزوگام معمولی را برای استخر فراموش کنید. اگر قصد استفاده از عایق پیشساخته را دارید، حتماً از ممبرانهای پلیمری SBS به عنوان لایه زیرین و زیر نظر متخصص استفاده کرده و برای لایه نهایی، یکی از روشهای مدرن و استاندارد فوق را انتخاب کنید.thumb_upthumb_down