شما با اطمینان از اینکه پشتبام خانهتان با بهترین ایزوگام پوشانده شده، با خیال راحت به صدای باران گوش میدهید، اما ناگهان، یک لکه نم کوچک روی سقف ظاهر میشود. اولین فکری که به ذهن میرسد، فاجعهبار است: «یعنی باید کل ایزوگام را عوض کنم؟» نفس عمیقی بکشید! خبر خوب این است که در اکثر موارد، پاسخ به این سوال منفی است.
ایزوگام، این سرباز وفادار بامهای ما، خوشبختانه یک عایق بسیار جانسخت و قابل ترمیم است. اما این ترمیم، قلق و فوت و فن خاص خودش را دارد. اینطور نیست که هر سوراخی را با هر روشی بتوان پوشاند و انتظار معجزه داشت. در این نوشته، میخواهیم به شما بگوییم که «چطور» و «چه زمانی» میتوانید ایزوگام آسیبدیده را تعمیر کنید تا دوباره سالهای سال برایتان کار کند.
چرا ایزوگام آسیب میبیند؟ پیدا کردن متهم اصلی
قبل از اینکه چاقوی جراحی (یا بهتر است بگوییم، کاتر و مشعل) را به دست بگیریم، باید بدانیم چرا اصلاً ایزوگام سوراخ یا پاره میشود. دلایل اصلی معمولاً اینها هستند:
- برخورد اجسام تیز: افتادن ابزار، کشیده شدن پایه کولر، برخورد سنگریزه یا حتی نوک تیز یک آنتن میتواند لایه محافظ را پاره کند.
- فرسودگی و پایان عمر مفید: هیچ چیز ابدی نیست. پس از گذشت سالها (معمولاً بیش از ۱۰-۱۵ سال)، ایزوگام به تدریج خشک و شکننده شده و ممکن است ترکهای ریز بردارد.
- نصب اولیه نامناسب: اگر زیرسازی به درستی انجام نشده باشد یا همپوشانی لایهها کافی نباشد، به مرور زمان از همان نقاط ضعف، دچار نشتی میشود.
- ترکهای سازهای ساختمان: گاهی مشکل از ایزوگام نیست، بلکه نشست یا ترکهای عمیق در خود سقف، باعث پارگی لایه عایق میشود.
ترمیم ایزوگام اونقدرام که فکر میکنی پیچیده نیست. فقط یه ذره دقت و حوصله میخواد. اول از همه باید اون نقطه لامصب که نشتی داره رو پیدا کنی. گاهی اوقات آب از یه جا نفوذ میکنه و از ده متر اونورتر خودشو نشون میده! پس با دقت همه جا رو بگرد. وقتی پیداش کردی، دورش رو با یه گچ خط بکش. بعد اون قسمت و اطرافش رو خوبِ خوب با یه فرچه سیمی تمیز کن. نباید هیچ گرد و خاک و آشغالی روش بمونه. وگرنه وصله جدید درست نمیچسبه و روز از نو، روزی از نو.
در این باره، استاد کریم، یکی از نصابان کهنهکار ایزوگام که موهایش را در همین کار سفید کرده. «ترمیم ایزوگام مثل جراحی میمونه. مهمترین چیز استریل بودنه! یعنی سطح زیر کار باید کاملاً تمیز و خشک باشه. بعدش، وصلهای که میبُری باید از هر طرف حداقل ۱۰-۱۵ سانت از خود پارگی بزرگتر باشه. راز اصلی کار اینجاست: باید هم سطح قدیمی و هم لایه قیرِ وصله جدید رو با شعله ملایم حرارت بدی. تا جایی که هر دوتاشون براق و مذاب بشن. بعد وصله رو میذاری سر جاش و با یه تیکه چوب یا کمچه روش فشار میدی تا هواش کامل خارج بشه و دوتا لایه توی هم ذوب بشن. اینجوری اون وصله میشه جزئی از خود ایزوگام قبلی.»
مراحل گام به گام یک ترمیم اصولی
پس بیایید صحبتهای استاد کریم را به یک دستورالعمل مرتب تبدیل کنیم:
- شناسایی و علامتگذاری: محل دقیق آسیبدیدگی را پیدا کرده و محدوده ترمیم را مشخص کنید.
- پاکسازی کامل: سطح مورد نظر را از هرگونه گرد و غبار، رطوبت، چربی و سنگریزه پاک کنید. این مرحله حیاتی است.
- برش وصله: یک تکه ایزوگام جدید (ترجیحاً از همان نوع قبلی) در ابعادی بزرگتر از محل آسیبدیده ببرید.
- حرارتدهی دوگانه: با استفاده از مشعل، هم سطح ایزوگام قدیمی و هم لایه زیرین وصله جدید را به طور همزمان و با حرکتی یکنواخت حرارت دهید تا قیر به حالت مذاب و براق درآید.
- چسباندن و فشار: وصله را به سرعت روی محل قرار داده و با فشار مناسب، آن را کاملاً به سطح زیرین بچسبانید تا هوای محبوس شده خارج شود.
- جوشکاری لبهها: لبههای وصله را دوباره کمی حرارت داده و با کمچه یا یک ابزار مناسب، آنها را کاملاً به سطح زیرین جوش دهید تا هیچ درزی باقی نماند.
گاهی برای آسیبهای جزئی و ترکهای مویی، میتوان از چسبهای مخصوس ترمیم ایزوگام یا ماستیکهای قیری هم استفاده کرد که اجرای سادهتری دارند.
چه زمانی ترمیم دیگر جواب نمیدهد؟
باید واقعبین باشیم. لکهگیری برای زمانی مناسب است که ایزوگام شما در کل وضعیت خوبی دارد و فقط یک یا چند نقطه از آن آسیب دیده است. اما اگر با موارد زیر روبرو شدید، ترمیم فقط هدر دادن پول و زمان اصت و باید به فکر تعویض کامل باشید:
- ترکهای گسترده و فراوان: وقتی تمام سطح ایزوگام حالت خشک و ترکخورده پیدا کرده است.
- طبله کردن و جدا شدن لایه از سطح: اگر بخشهای بزرگی از ایزوگام از سطح زیرین خود جدا شده و باد کرده است.
- پوسیدگی لایههای داخلی: اگر لایه تیشو و پلیاستر داخلی پوسیده و از هم گسسته شده باشد.
در این شرایط، هر وصلهای که بزنید، به زودی از کنار آن یک نشتی جدید ایجاد خواهد شد.
منبع علمی
- NRCA (National Roofing Contractors Association) Repair Manual for Low-Slope Membrane Roof Systems
انجمن ملی پیمانکاران بام در آمریکا (NRCA)، راهنماهای فنی دقیقی برای تعمیر و نگهداری انواع سیستمهای بام، از جمله بامهای با پوشش غشای قیری (Bituminous Membrane) منتشر میکند. در این راهنماها، بر اهمیت آمادهسازی سطح (Surface Preparation)، سازگاری مواد وصله با غشای موجود (Material Compatibility) و تکنیکهای صحیح حرارتدهی برای ایجاد پیوند یکپارچه (Proper Adhesion Techniques) به عنوان سه رکن اصلی یک ترمیم موفق و بادوام تأکید شده است. این اصول علمی، دقیقاً همان نکاتی هستند که یک نصاب باتجربه به صورت عملی رعایت میکند.thumb_upthumb_down